ขึ้นชื่อว่า “ข้าวหอมมะลิ” แล้ว ทุกคนต่างก็ทราบกันดีว่าเป็นพันธุ์ข้าวเจ้าที่ดีที่สุดในไทย หุงเป็นข้าวสวยแล้วมีรสชาติอร่อยถูกปาก มีความหอม นุ่ม เป็นเอกลักษณ์ ที่แม้กระทั่งชาวต่างชาติก็ยังหลงใหล ยกนิ้วให้ ข้าวหอมมะลิ ไทยเป็นหนึ่งในข้าวคุณภาพที่ดีที่สุดในโลก

แต่ทั้งนี้ ก็ไม่ได้หมายความว่า “ข้าวหอมมะลิ” ทุกที่ ทุกถุง จะเป็นความหอมคุณภาพเหมือนกันหมด เพราะในความเป็นจริงแล้ว ข้าวหอมมะลิ ก็ยังมีการแบ่งแยกประเภท ที่เราควรทำความรู้จักก่อนตัดในใจซื้อให้ดี ดังต่อไปนี้

1.ข้าวหอมมะลิใหม่

ตามธรรมชาติของข้าวหอมมะลินั้น จัดเป็นข้าวนาปี คือปลูกและเก็บเกี่ยวครั้งเดียวภายในปี ซึ่งข้าวที่เกี่ยวแล้วนำออกมาจำหน่ายในปีนั้น จะเรียกว่า “ข้าวหอมมะลิใหม่” แต่ในความใหม่นี้ ก็ยังแบ่งออกเป็น “ข้าวหอมมะลิใหม่ต้นฤดู” ที่หมายถึง ข้าวซึ่งเก็บเกี่ยวตั้งแต่ต้นปีของฤดูเก็บเกี่ยว ภายใน 3-4 เดือนแรก

ส่วนข้าวที่เก็บเกี่ยวหลังจากนั้น ก็จะเรียกว่า “ข้าวใหม่” ธรรมดา หรือบางครั้งสำหรับข้าวที่มีอายุ 6 เดือน ก็จะเรียกกันว่า “ข้าวกลางปี” ก็มี โดยหากเทียบคุณภาพแล้ว ข้าวหอมมะลิใหม่ต้นฤดู ถือเป็นข้าวหอมมะลิที่มีคุณภาพดีที่สุด

2.ข้าวหอมมะลิเก่า

มีข้าวหอมมะลิใหม่แล้ว ก็ต้องมีข้าวหอมมะลิเก่า ซึ่งจะหมายถึงข้าวหอมมะลิค้างปี ไม่ได้ปลูกและเก็บเกี่ยวในปีปัจจุบัน หรือง่ายๆ คือ มีอายุเกินกว่า 12 เดือนไปนับจากวันที่เก็บเกี่ยวนั่นเอง ซึ่งสำหรับข้าวหอมมะลิเก่านั้น เมื่อนำไปขัดสี จะมีลักษณะสีขาวขุ่น ไม่ใสเท่ากับข้าวหอมมะลิใหม่ ตัวเม็ดข้าวอาจแตกหัก ไม่สมบูรณ์เท่า มียางข้าวน้อยกว่า และจะนุ่มน้อยกว่าข้าวหอมมะลิใหม่

แต่ก็ยังคงเอกลักษณ์ความหอมอร่อยของข้าวหอมมะลิแท้เอาไว้ได้อยู่ จึงยังได้รับความนิยม ซึ่งส่วนมากจะใช้ในร้านอาหารทำ หุงสุกทานคู่กับแกงแบบไทยๆ หรือนำไปใช้ทำข้าวผัด

3.ข้าวหอมมะลิ 100%

นอกจากจะต้องดูว่าเป็นข้าวหอมมะลิใหม่ หรือเก่าแล้ว ก็ต้องแน่ใจด้วยว่าเป็นข้าวหอมมะลิ 100% จริงๆ ซึ่งในคำว่า 100% นั้น ก็มีอยู่ 2 ประเด็นที่เราต้องตรวจสอบคือ เป็นข้าวหอมมะลิแท้ 100% แบบที่ไม่มีข้าวชนิดอื่นๆ ผสม และ เป็นข้าวหอมมะลิที่สมบูรณ์ 100% เป็นเม็ดข้าวที่สวยสมบูรณ์ ไม่แตกหัก เพื่อให้เราได้ข้าวหอมมะลิที่มีคุณภาพมากที่สุด หุงออกมาแล้วเป็นเม็ดสวยน่ารับประทาน 

บ่อยครั้งในการซื้อข้าวหอมมะลิ เราอาจพิจารณาไม่ถี่ถ้วนจนทำให้พลาดโอกาสได้ข้าวหอมที่มีคุณภาพดีที่สุดไปใช้งาน อีกทั้งในเรื่องของราคา ข้าวหอมมะลิใหม่ต้นฤดู ข้าวหอมมะลิเก่า และข้าวหอมมะลิ 100% ก็ถือเป็นข้าวคนละเกรดกัน จึงทำให้มีราคาแตกต่างกัน ซึ่งหากไม่ได้ใส่ใจลงรายละเอียดให้ดี ก็เสี่ยงทำให้ต้องจ่ายแพงแต่ได้ข้าวที่ไม่ตรงตามความต้องการได้

ดังนั้น ก่อนจะเลือกซื้อข้าวหอมมะลิ จึงควรต้องดูให้ดีว่าเราอยากได้ข้าวหอมมะลิแบบไหน เกรดใด และควรเลือกซื้อกับผู้จัดจำหน่ายที่น่าเชื่อถือ ไว้ใจได้ เพื่อให้เราได้ข้าวหอมมะลิที่มีคุณภาพตรงโจทย์ตามที่ใจต้องการที่สุด